Αγαπητοί/-ές επισκέπτες/-τριες, εκπαιδευόμενοι/-ες
σας καλωσορίζουμε στο link του γραμματισμού τής Ελληνικής Γλώσσας. Στο πληροφοριακό υλικό που ακολουθεί μπορείτε να βρείτε συνοπτικά πάρα πολλά χρήσιμα και χρηστικά πράγματα για το σκοπό και τους στόχους του γραμματισμού, το περιεχόμενο, τις τεχνικές και τα μέσα που χρησιμοποιούμε, καθώς και υλικό για τα σχέδια δράσης (projects) που έχουν ολοκληρωθεί. Ελπίζουμε, σε περίπτωση που ζητάτε μια «δεύτερη ευκαιρία», τα παρακάτω να σας παρακινήσουν για περαιτέρω προβληματισμό και δράση.
Ελληνική Γλώσσα:
Σκοπός γραμματισμού: Η εκμάθηση της Ελληνικής Γλώσσας, στοιχείων λογοτεχνίας, ποίησης, ελληνικού πολιτισμού (ηθών ? εθίμων) και ελληνικής ιστορίας, ώστε οι εκπαιδευόμενοι να αποκτήσουν εκείνες τις γραμματικές, συντακτικές, γλωσσικές, πρακτικές κοινωνικές και διαπολιτισμικές ικανότητες/ δεξιότητες που απαιτούνται για την επίτευξη γλωσσικής και πολιτισμικής κατανόησης, προκειμένου να μπορούν να επικοινωνούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο με το γύρω τους περιβάλλον.
Στόχοι σε επίπεδο: Γνώσεων:
- ανάπτυξη και βελτίωση του προφορικού και γραπτού λόγου των εκπαιδευομένων
- βελτίωση της επιχειρηματολογίας
- επαφή και αναγνώριση έργων της ελληνικής γραμματείας, της ιστορίας και του λαϊκού πολιτισμού μας
- συγκριτική θεώρηση της ελληνικής γλώσσας, συγχρονικά και διαχρονικά
- Ετυμολογία
- Ανάλυση κειμένων χρηστικού χαρακτήρα
- συγκριτική μελέτη λογοτεχνικών, ποιητικών κ.α. έργων
Δεξιοτήτων:
- ευκολότερη πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες, όπου χρειάζεται η καλή και πολύ καλή χρήση του γραπτού και προφορικού λόγου.
- κατανόηση κειμένων της καθημερινής ζωής
- ευκολία στη χρήση βιβλίων, λεξικών, λευκωμάτων, περιοδικών κ.α.
- εξοικείωση με τις καθημερινές συνθήκες διαβίωσης και ό,τι άλλο στοιχειοθετεί την κοινωνική ζωή, την ιστορία και τον πολιτισμό μας
- δυνατότητα πρόληψης και αντιμετώπισης του κινδύνου κοινωνικού αποκλεισμού και ακόλουθη αποτελεσματικότερη ενεργή ένταξη των εκπαιδευόμενων
- Παρακολούθηση της σχολικής επίδοσης των παιδιών τους (όσον αφορά τους γονείς εκπαιδευόμενους)
Στάσεων:
- Ανάπτυξη της φιλαναγνωσίας
- προώθηση της ελληνικής γλώσσας και του ελληνικού πολιτισμού,
- ανάπτυξη της διαπολιτισμικής μάθησης
- δημιουργία ενεργών πολιτών
v Προτεινόμενος ενδεικτικός προγραμματισμός των ενοτήτων του γραμματισμού
Ακολούθως προτείνονται θεματικές ενότητες που μπορούν να «τρέξουν» κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής χρονιάς
Κρίνεται σκόπιμο όποιος προγραμματισμός ύλης συντάσσεται κάθε φορά να έχει ευελιξία και να μπορεί να αναπροσαρμόζεται κατά τη διάρκεια της χρονιάς ανάλογα με τις ανάγκες που αναδύονται.
- Διδακτική ενότητα: Χρηστικά κείμενα (π.χ. ανακοινώσεις ? προκηρύξεις- δημόσια έγγραφα)- κειμενικά Είδη ? βιβλίο- εφημερίδα
Ένας από τους στόχους της εν λόγω διδακτικής ενότητας είναι οι εκπαιδευόμενοι να μπορούν, αφού ξεχωρίζουν τα διάφορα είδη γραπτού λόγου (άρθρο, επιφυλλίδα, δοκίμιο, πεζό – μυθιστόρημα, διήγημα-, ιστορικό έργο, θεατρικό έργο, ποίημα), να μιλούν γι αυτά (σύντομη περίληψη, πρωταγωνιστές, υπόθεση). Επίσης, στόχος τίθεται η μεγαλύτερη επαφή του εκπαιδευόμενου με κείμενα χρηστικού χαρακτήρα, όπως ανακοινώσεις εύρεσης εργασίας, εκδηλώσεων, προκηρύξεις κτλ.
Συνάμα, οι εκπαιδευόμενοι δύνανται να δουλέψουν και στη βιβλιοθήκη του σχολείου για αμεσότερη πρόσβαση σε εγκυκλοπαίδειες, λεξικά, λευκώματα, περιοδικά.
-Προτείνεται η πραγματοποίηση επισκέψεων σε βιβλιοθήκες, τυπογραφία, εφημερίδες.
- Διδακτική ενότητα: Παράδοση- λαϊκός πολιτισμός- ήθη έθιμα
Σκοπός της εν λόγω ενότητας είναι να ιδωθεί η παράδοση όχι ως μουσειακό στοιχείο, αλλά ως οργανική συνέχεια και απαραίτητο συστατικό για την πρόοδο της σύγχρονης κοινωνίας. Οι εκπαιδευόμενοι μπορούν να γνωρίσουν βαθύτερα ποια είναι η προσφορά της παράδοσης σε πνευματικό, εθνικό, κοινωνικό, πολιτικό, πολιτιστικό, ψυχολογικό και ηθικό επίπεδο.
Επιπλέον, μπορούν να δοθούν διάφορα κείμενα, όπου οι εκπαιδευόμενοι θα γνωρίσουν τη σχέση της Ελλάδας με τον υπόλοιπο κόσμο μέσα από την ιστορική συνέχεια, μελετώντας παράλληλα διάφορες κατά τόπους και χρόνους συνήθειες των Ελλήνων. Επιπροσθέτως, θεωρείται αναγκαία η εστίαση σε κείμενα που αναφέρονται στο λαϊκό πολιτισμό, στα ήθη και τα έθιμα ξένων χωρών, κάνοντας μια συγκριτική μελέτη με τα αντίστοιχα ελληνικά. Τέλος, οι εκπαιδευόμενοι θα κληθούν να προτείνουν τρόπους διαφύλαξης της πολιτιστικής κληρονομιάς και να συζητήσουν σχετικά με το ποια πρέπει να είναι η στάση μας απέναντι στην παράδοση.
-Προτείνεται η επίσκεψη σε μουσεία, περιοδικές ή μόνιμες εκθέσεις, συλλόγους και πολιτιστικούς φορείς.
- Διδακτική ενότητα: Είδηση-Δημοσιογραφικός λόγος ? Σχόλιο – Κριτική στα ΜΜΕ
Σκοπός αυτής της ενότητας είναι να προβληματιστούν οι εκπαιδευόμενοι για τη δύναμη του τύπου και των ΜΜΕ, να κατανοήσουν τις διαφορές του δημοσιογραφικού λόγου από τα άλλα είδη λόγου, όπως ο πολιτικός, ο διδακτικός κτλ, να αποδομούν μια είδηση, να διακρίνουν το γεγονός από το σχόλιο ή την είδηση, καθώς και την προκατάληψη ή την προπαγάνδα από την είδηση.
–Σημαντικό στην ενότητα αυτή, είναι η διαθεματική διδασκαλία με τον εκπαιδευτή του υπολογιστικού γραμματισμού, γιατί η χρήση του διαδικτύου από τους εκπαιδευομένους κρίνεται πολύ χρήσιμη).
- Διδακτική ενότητα: Οι ρόλοι των δύο φύλλων – Στερεότυπα? ανθρώπινες σχέσεις
Σκοπός της εν λόγω διδακτικής ενότητας είναι ο προσωπικός προβληματισμός του καθενός από τους εκπαιδευομένους αλλά και του ίδιου του εκπαιδευτή αναφορικά με τις προσωπικές μας πεποιθήσεις για τους ρόλους των δύο φύλων, την αναγνώριση πιθανών συγκρούσεων ανάμεσα στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας και στον τρόπο που μας θέλουν οι κοινωνικά προσδιορισμένοι ρόλοι των φύλων και, τέλος, η εξέταση και ο αναλογισμός πάνω στη χρήση και κατάχρηση της δύναμης σε ορισμένες ανθρώπινες σχέσεις.
–Εποικοδομητικό θα ήταν να δοθούν σχετικά κείμενα, όπου οι εκπαιδευόμενοι θα κληθούν να παρατηρήσουν και να «διορθώσουν» το γραπτό λόγο, όπως επίσης και να καταθέσουν τη δική τους οπτική σκοπιά.
- Διδακτική ενότητα: Ιστορία – Μυθολογία
Οι σημαντικότερες χρονικές περίοδοι της ελληνικής ιστορίας.
Οι εκπαιδευόμενοι, κυρίως μεγαλύτερης ηλικίας, συνήθως εκδηλώνουν μεγάλο ενδιαφέρον για το εν λόγω πεδίο. Εξάλλου, είναι χρήσιμο, διότι ο λαός που γνωρίζει το παρελθόν του δεν κινδυνεύει με αφάνεια.
Παράλληλα, στην ενότητα αυτή μελετάται η έννοια της ιστορίας σε αντιπαράθεση με την έννοια του μύθου. Τα μεγαλύτερα ιστορικά γεγονότα μέσα από τη σκοπιά των μύθων. Κλασικοί μύθοι. Μελέτη των δύο μεγάλων ιστορικών, Ηροδότου και Θουκυδίδη. Η ερμηνεία των μύθων από την αρχαιότητα έως σήμερα: Διερεύνηση της έννοιας του μύθου, καθώς και της προσπάθειας των αρχαίων Ελλήνων να δώσουν απάντηση σε ζητήματα όπως, π.χ. πώς γεννήθηκε ο κόσμος, ποιες ανώτερες δυνάμεις τον κυβερνούν, πώς πλάστηκε ο άνθρωπος και τα ζώα (κοσμογονία, θεογονία κτλ). Διάφορα, δηλαδή, ερωτήματα που απασχόλησαν τον άνθρωπο σε μια εποχή που η σκέψη δεν χρησιμοποιούσε επιστημονικά κριτήρια.
- Διδακτική ενότητα: Κινηματογράφος- Θέατρο – Εικαστικά ? Διάφορες μορφές τέχνης:
Στην ενότητα αυτή οι εκπαιδευόμενοι μπορούν να δουν πώς γράφεται ένα θεατρικό κείμενο, να εξετάσουν τις μορφές της τέχνης, να μελετήν εισαγωγικά μερικά σημεία της ιστορίας της τέχνης, καθώς και τη χρησιμότητα των έργων τέχνης στην καλλιέργεια του ανθρώπου. Σημεία κριτικής ενός έργου. Πάρα πολύ χρήσιμο θεωρείται στη συγκεκριμένη θεματική ενότητα οι εκπαιδευόμενοι να παρακολουθήσουν ένα βραβευμένο κινηματογραφικό έργο μέσω προβολής στην τάξη. Επιπροσθέτως, αφού πρώτα γίνει η σχετική προετοιμασία, κρίνεται εποικοδομητικό να επισκεφθούν ομαδικά μία θεατρική παράσταση και να κληθεί στο σχολείο γνωστός πατρινός δημιουργός.
Εκπαιδευτικές τεχνικές/μέθοδοι διδασκαλίας: Ανάλογα με τη Θεματική ενότητα και το γνωστικό προς διδασκαλία αντικείμενο, μπορούν να εφαρμοστούν οι ακόλουθες εκπαιδευτικές τεχνικές/μέθοδοι:
Α) εισήγηση
Β) εμπλουτισμένη εισήγηση
Γ) ερωταποκρίσεις
Δ) παιχνίδια ρόλων
Ε) προσομοιώσεις
ΣΤ) ασκήσεις ανά ομάδες
Ζ) καταιγισμός ιδεών
Η) φύλλα εργασίας
Θ) Βιωματική μάθηση
ΣΗΜΕΙΩΣΗ:
Σε συνδυασμό με την κάθε ενότητα δύναται να γίνεται ταυτόχρονα αναφορά σε γραμματικά και συντακτικά φαινόμενα πάνω στα διάφορα κείμενα που θα δίδονται κάθε φορά. Οι εκπαιδευόμενοι κυρίως του Β κύκλου μπορούν να εξασκηθούν ακόμα περισσότερο στο γραπτό λόγο, να εξοικειωθούν με το νόημα, την περίληψη, την περιγραφή, την επιχειρηματολογία, αλλά παράλληλα να μάθουν να συμπληρώνουν και χρήσιμα έγγραφα (π. χ. αιτήσεις σε δημόσιες υπηρεσίες, βιογραφικά σημειώματα κτλ). Τέλος, στο χρόνο που χρειάζεται για την ολοκλήρωση κάθε θεματικής ενότητας καλό θα ήταν να υπολογίζεται επιπλέον αντίστοιχος χρόνος για την προετοιμασία των καθιερωμένων σχολικών εορτών. Επιπροσθέτως, με αφορμή επετείους, εθνικές και θρησκευτικές εορτές (πχ. παγκόσμια ημέρα των δικαιωμάτων του παιδιού, ημέρα θεάτρου, παγκόσμια ημέρα κατά του ΑΙDS, επέτειος Πολυτεχνείου κτλ) θα παρεμβάλλονται σχετικά μαθήματα με συνακόλουθη προβολή ντοκιμαντέρ, ταινιών, επισκέψεις σημαντικών προσώπων-πρωταγωνιστών/ εισηγητών κτλ.
Φωτογραφικό πανόραμα δραστηριοτήτων στην Ελληνική Γλώσσα
Σχέδιο δράσης (σχ. έτος 2013-14) συνεργασία ελληνικού και μαθηματικού γραμματισμού: «Ήθη / έθιμο – Ο χορός ως μέσο μεταστηματισμού»
(εικόνα 1: από την επίσκεψη μας στο Λύκειο Ελληνίδων-παράρτημα Πάτρας)
(εικόνα 2: προετοιμασία για την τελική παρουσίαση του project)
Αφιέρωμα στο Ν. Βρεττάκο με αφορμή τα εκατό χρόνια από τη γέννησή του και το έτος Νικηφόρου Βρεττάκου (σχ. έτος 2011-12)
Γιορτή για την επέτειο του Πολυτεχνείου 2011 (σχ. έτος 2011-12)
Κατασκευή καρναβαλικής παραδοσιακή μάσκας στο πλαίσιο του project ?Ο λαϊκός πολιτισμός της Ηπείρου? (σχ. έτος 2010-11)
Από την επίσκεψη μας στο μουσείο του Πανηπειρωτικού Συλλόγου Πατρών στο πλαίσιο δραστηριοτήτων του ίδιου πρότζεκτ
Ομιλία-συζήτηση με τον διακεκριμένο φιλολόγο-ιστορικό, Φώτη Δημητρόπουλο, με αφορμή τη γιορτή της 25ης Μαρτίου 1821 (σχ. έτος 2010-11)
Ο πατρινός αιχμάλωτος πολέμου, Σάκης Βάσσος, αφηγείται δύσκολες προσωπικές στιγμές, πλαισιώνοντας τον εορτασμό του ΟΧΙ (27 Οκτωβρίου 2011)
Επίσκεψη του παραρτήματος της Κάτω Αχαΐας (2009-10) στον ποντιακό σύλλογο του χωριού Απιδεώνας στο πλαίσιο του project:
?Ένα προσφυγικό χωριό στη γειτονιά μας? (παραγόμενο προϊόν: εικοσάλεπτο ντοκιμαντέρ για το εκεί ποντιακό στοιχείο)